Text Resize

-A A +A

     «Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο», Πρακτικά του Συμποσίου «Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο», (Πρέβεζα, 24-26 Νοεμβρίου 2000. Οργάνωση: Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιον Ιωαννίνων και το Ίδρυμα «Ακτία Νικόπολις» Πρέβεζας). Επιστημ. Υπεύθυνη έκδοσης: Αικατερίνη Πολυμέρου - Καμηλάκη, Επιμέλεια έκδοσης: Παναγιώτης Καμηλάκης – Λουίζα Καραπιδάκη Αθήνα 2003, σχ. 8ο, σελ. 526. 
 
     Οι δύο τόμοι Πρακτικών δύο διαφορετικών συνεδρίων θεωρούμε ότι αποτελούν ένα ενιαίο έργο το οποίο θα ολοκληρωθεί με την κυκλοφορία, εντός του έτους, ενός τρίτου τόμου με τíτλο «Ελαιοσοδεία», ο οποίος περιλαμβάνει μελέτες για την ιστορία και τη λαογραφία της ελιάς και του ελαίου από την προϊστορία μέχρι σήμερα με έμφαση στη λαογραφία και τη σύγχρονη ζωή, τις οποίες είχε αναθέσει το Κέντρο Λαογραφίας σε ειδικούς ερευνητές. Προϊόν της έρευνας υπήρξε η Έκθεση «Ελαίας Εγκώμιον», που πραγματοποιήθηκε στην Ακαδημία Αθηνών από τον Ιούνιο ώς τον Οκτώβριο σε συνεργασία με  την Γενική Γραμματεία Ολυμπιακών Αγώνων καθώς και η έκδοση «Ωδή στην Ελιά – Ode to the Olive Tree», (στην ελληνική και αγγλική γλώσσα), συλλογικός τόμος ( Αθήνα 2004, σχ. 4ο, σελ. 344). 
 
     «Συμβολικός και ουσιαστικός ο ρόλος της ελιάς και των προϊόντων της έχει οδηγήσει στη ευρύτατη προσέλκυση ερευνητών από πολλούς κλάδους της επιστήμης, οι οποίοι την μελετούν σε ποικίλες εκφάνσεις της (οικονομική, ιστορική, λαογραφική, ιατρική και καλλιτεχνική κ.ά.). Παρά την υπάρχουσα σημαντική διεπιστη-μονική βιβλιογραφία υπάρχουν πτυχές του θέματος οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έρευνα, τους οποίους έχει θέσει ως στόχο να  προσεγγίσει το συνέδριο με θέμα : «Η ελιά και το λάδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα». Με αυτά τα λόγια ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Ν. Ματσανιώτης, προλογίζει τον τόμο των Πρακτικών του συνεδρίου «Η ελιά και το λάδι από την αρχαιότητα έως σήμερα». 

     Το υλικό που προέκυψε από το εν λόγω συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών,  υπήρξε επιστημονικά πλούσιο και εποικοδομητικό όσον αφορά τη διερεύνηση  και διαπραγμάτευση νέων θεμάτων. Εξίσου ενδιαφέρον υπήρξε το συνέδριο «Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο», που πραγματο-ποίησε το Κέντρο Λαογραφίας στην Πρέβεζα σε συνεργασία με το Ίδρυμα «Ακτία Νικόπολις» στην Πρέβεζα. Η δημοσίευση των Πρακτικών, με την εξ ολοκλήρου οικονομική υποστήριξη της Διευθύνσεως Δενδροκηπευτικής - Τμήματος Ελαίας του Υπουργείου Γεωργίας (Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Αθήνα 2003, αρ.19, σελ. 500) δίνει τη δυνατότητα σε όσους δεν παρακολούθησαν τα δύο συνέδρια να μελετήσουν  τα συμπεράσματα των ερευνών ειδικών επιστημόνων. 

     Ειδικότερα: ο τόμος  «Η ελιά και το λάδι από την αρχαιότητα έως σήμερα» περιλαμβάνει, εκτός των προλόγων και χαιρετισμών των προσωπικοτήτων και εκπροσώπων φορέων που παρακολούθησαν τις εργασίες του συνεδρίου, τριάντα μία πρωτότυπες ανακοινώσεις αρχαιολογικού ( 6), ιστορικού (2), λαογραφικού (10), γλωσσικού (1), μουσειολογικού (4), καλλιτεχνικού (2), ανθρωπολογικού (1), ιατρικού (1), και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Οι ανακοινώσεις συνοδεύονται από αξιό-λογο φωτογραφικό υλικό. Όπως είναι φυσικό έμφαση είχε δοθεί, εκτός από τις ιστορικές-αρχαιολογικές ανακοινώσεις, στη λαογραφική προσέγγιση. Έτσι οι ανακοινώσεις για την παραδοσιακή καλλιέργεια της ελιάς, τα ελαιοτριβεία, τις χρήσεις του ελαίου στην καθημερινή ζωή, την περιποίηση του σώματος και τη λαϊκή λατρεία είναι περισσότερες.

     Ο τόμος «Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο» περιλαμβάνει εκτός των προλόγων και χαιρετισμών 33 ανακοινώσεις αρχαιολογικού (5), ιστορικού (4), λαογραφικού (12), γλωσσικού (1), εκπαιδευτικού (1), διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς και περιβάλλοντος (3), οικονομολογικού, γεωργικού και οικολογικού (7) ενδιαφέροντος. Φωτογραφικό υλικό συνοδεύει τις ανακοινώσεις του τόμου. Παρά τη μικρή χρονική απόσταση μεταξύ των δύο συνεδρίων υπήρξε ποικιλία και πρωτοτυπία στις ανακοινώσεις και δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις για περαιτέρω διερεύνηση ειδικών θεμάτων, όπως εκείνο της εξέλιξης των μηχανισμών έκθλιψης, της, των θεραπευτικών ιδιοτήτων του ελαίου κ.ά.

     Ένα σύνολο 64 ανακοινώσεων, ορισμένες από τις οποίες πολυσέλιδες, η επιστημονική συγκομιδή των δύο συνεδρίων, συγκροτούν ένα πολύτιμο αρχείο παλαιότερων και νέων γνώσεων γύρω από το θέμα της ελιάς και του ελαίου, από τις πρώτες ενδείξεις για την παρουσία του δένδρου και του καρπού ως την σημερινή του χρήση και τις προοπτικές για τη διατροφή, τις θεραπευτικές του ιδιότητες και τις διαστάσεις του στην εθνική οικονομία. Το υλικό και σε ηλεκτρονική μορφή αποτελεί για το Κέντρο Λαογραφίας μια πολύτιμη βάση δεδομένων στη διάθεση των ερευνητών. 

     Η αναγκαιότητα διεπιστημονικής προσέγγισης σε θέματα που συγκεντρώνουν πολλαπλό ενδιαφέρον από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όπως η ελιά και τα προϊόν-τα της,  αποτελεί σήμερα βασικό γνώμονα επιστημονικού-ερευνητικού προγραμματι-σμού του Κέντρου Λαογραφίας, το οποίο φιλοδοξεί να  διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καταγραφή, κωδικοποίηση, διάσωση και αξιοποίηση των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού του ελληνικού λαού και την εδραίωση της εθνικής ταυτότητας μεταξύ των  λαών της Ευρώπης και του κόσμου.