Ανδρομάχη Οικονόμου

[Ομάδα εργασίας: Ελευθ. Αλεξάκης, Παν. Καμηλάκης, Ανδρομάχη Οικονόμου, Ζωή Ρωπαϊτου, Παρ. Ποτηρόπουλος, Ανδρέας Ζαχίλας]

«Η διαδικασία της ψηφιοποίησης των χειρογράφων του Λαογραφικού Αρχείου και η τεκμηρίωσή  τους»

Αποτελεί conditio sine qua non  που ακούστηκε και θα ακουσθεί πολλές φορές στη διάρκεια αυτής της Ημερίδας ότι η σωστή και λειτουργική ηλεκτρονική αξιοποίηση του Αρχείου Χειρογράφων του Κέντρου Λαογραφίας στηρίχτηκε στη συνεργασία των ερευνητών και των τεχνικών ανάπτυξης της υπολογιστικής υποδομής  για την παραγωγή λογισμικού, αυτό που λέμε απλά Βάσεις δεδομένων (Data base).

Η διαδικασία σάρωσης ξεκίνησε με μια «αδιάκοπη αλυσίδα» -δούναι και λαβείν- των χειρογράφων  και συνεχίστηκε με τον λεπτομερή έλεγχο των ψηφιοποιημένων πια χειρογράφων και δελτίων.

Το τελικό λοιπόν βήμα, πριν δοθούν τα αρχεία στους χρήστες, και που αποτελεί την optimum και  maximum αξιοποίηση του χειρόγραφου αρχειακού υλικού αποτελεί ο εμπλουτισμός των βάσεων δεδομένων με το λαογραφικό υλικό των χειρογράφων ανά τεκμήριο δηλ. ανά σελίδα χειρογράφου. Η τεκμηρίωση αυτή προϋποθέτει και απαιτεί γνώση της λαογραφικής ύλης και δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο από ερευνητές, λαογράφους.

Τη διαδικασία λοιπόν της τεκμηρίωσης του χειρόγραφου λαογραφικού υλικού το οποίο έχει σαρωθεί στο σύνολό του παρουσιάζουμε στη συνέχεια εν συντομία:

1. Με τη χρήση κωδικού και ονόματος χρήστη μπαίνουμε στον κύριο κατάλογο
2. Πατάμε Τεκμηρίωση
3. Σελίδα χειρογράφου
4. Επιλέγουμε τον αριθμό του χειρογράφου, που στην περίπτωσή μας είναι το χειρόγραφο 2301 του 1959 του τότε συντάκτη του Κέντρου Δημ. Λουκάτου.
5. Επιλέγουμε Τροποποίηση για να εισαγάγουμε νέα στοιχεία.
6. Συμπληρώνουμε τα απαραίτητα στοιχεία ταυτότητας του χειρογράφου (χρονολογία κατάθεσης κλπ) όσα δεν εισάγονται αυτόματα από το σύστημα (το 1ο και το 3ο  πεδίο).
7. Επιλέγουμε τον Τόπο Συλλογής και την Προέλευση Υλης που γίνεται με δύο τρόπους α) από το Δέντρο και β)με Αναζήτηση.
8. Επιλέγουμε τη Γλώσσα του χειρογράφου από μια μικρή Βάση Δεδομένων που περιλαμβάνει γλώσσες/διαλέκτους/ιδιώματα που συναντάμε στην Ελλάδα και κυρίως στα χειρόγραφα του Κ.Λ.
9. Συμπληρώνουμε  το όνομα ή τα ονόματα των πληροφορητών καθώς και όσο προσωπικά δεδομένα γνωρίζουμε (ηλικία, γραμματικές γνώσεις, επάγγελμα κ.ά).
10. Επιλέγουμε Συνθήκες Συλλογής από μια μικρή βάση δεδομένων που μας πληροφορεί τον τρόπο που συγκεντρώθηκε το λαογραφικό υλικό (επιτόπια έρευνα, φοιτητική εργασία κ.ά).
11. Επιλέγουμε την Πολιτισμική Ενότητα από μια μικρή βάση δεδομένων για να προσδιορίσουμε την προέλευση του λαογραφικού υλικού δηλ. από ποια εθνοπολιτισμική/θρησκευτική ομάδα του ελλαδικού χώρου ή της διασποράς, πρόσφυγες, μετανάστες ‘η πολιτισμική/γεωγραφική περιοχή  προέρχεται το υλικό μας.
12. Στην Επεξεργασία Μεταδεδομένων εισαγάγουμε το όνομα του ερευνητή που τεκμηρίωσε το υλικό της σελίδας του χειρογράφου.
13. Και τέλος συμπληρώνουμε τις Λέξεις-Κλειδιά με τις οποίες , κυρίως, ο χρήστης αναζητά θεματικά το υλικό του. Η επιλογή γίνεται από μια Κεντρική Βάση Δεδομένων είτε α) από το Δέντρο είτε β) με Αναζήτηση.
14. Κλείνουμε την τεκμηρίωση της σελίδας με την Αποθήκευση των Αλλαγών.
15.  Τέλος, ενεργοποιώντας του Θεματικούς Τομείς συμπληρώνουμε τις αντίστοιχες κατηγορίες: 1) κατά Μέγα, που αφορά την κατάταξη της λαογραφικής ύλης σύμφωνα με τον Μέγα, και αφορά κυρίως τα Δελτία, 2) την παράθεση αυτούσιου τμήματος από το Χειρόγραφο, 3) τους σχετιζόμενους θεματικούς τομείς, και 4 την επιλογή των Λέξεων-Κλειδιών από τη Βάση Δεδομένων.

Αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας τεκμηρίωσης είναι η σωστή καταχώρηση/τεκμηρίωση του λαογραφικού υλικού των χειρογράφων και η αποτελεσματική του αναζήτηση από τους χρήστες και συνδυαστικά από την τεκμηριωμένη σελίδα χειρογράφου και από τους θεματικούς τομείς.   

Παρουσίαση: Oikonomou